In dit artikel
Een beetje geschiedenis
Hoewel de lekennaam van deze woestijnkat zandkat is, staat deze wilde cutie bij wetenschappers bekend als Felis margarita, al heeft de naam niets te maken met de Mexicaanse cocktail of de Italiaanse pizza.
Natuuronderzoeker Victor Loche – de eerste die de zandkat wetenschappelijk beschreef – besloot het dier te vernoemen naar Jean Auguste Margueritte – de Franse generaal die de leiding had over de expeditie die leidde tot de ontdekking van de soort in 1858.
Geografie
Zoals de naam al doet vermoeden, leeft de zandkat in zanderige en steenachtige landschappen. De soort is wijd verspreid over de woestijnen van Noord-Afrika, het Arabisch Schiereiland en Zuidwest- en Centraal-Azië. Zandkatten leven meestal in vlakke of heuvelachtige gebieden met enige vegetatie. Deze woestijnvegetatie is nodig om te voorkomen dat duinen verschuiven door de wind.
Uiterlijk
Deze kleine wilde kat, die slechts 39-52 cm meet, heeft een dikke, zandkleurige tot lichtgrijze vacht die dient als camouflage en beschermt tegen woestijntemperaturen. Zandkatten zien er ongelooflijk schattig uit door hun brede kop met laag aangezette oren, grote groengele ogen, een roodbruine lijn die van de ooghoeken over de wangen loopt en hun gitzwarte neus.
Hun relatief lange staart (23-31 cm) heeft een zwarte punt en twee of drie donkere ringen, die ook te zien zijn op hun korte ledematen. Het buikje van de zandkat is lichter dan de rest van het lichaam en de tekening op de vacht kan variëren tussen vlekken en strepen.
Jacht en voeding
Vanwege de hoge temperaturen in de woestijn rust de zandkat meestal overdag en jaagt ie ’s nachts, waarbij het beestje gemiddeld 5,4 km per nacht aflegt. Net als veel andere katten zijn deze stoere jagers carnivoren en opportunistische eters.
Ze lusten graag knaagdieren, vogels, reptielen en insecten, die ze soms in het zand begraven zodat ze een snack overhouden voor later. Maar hoe zit het met drinkwater? Wel, dat hebben ze niet nodig! Zandkatten halen genoeg vocht uit hun prooi om te overleven.
Levensstijl
Zandkatten zijn misschien niet de beste springers of klimmers, maar het zijn zeker uitstekende gravers! Ze gebruiken hun niet-intrekbare klauwen om naar prooien te graven en om holen te bouwen, of om die van andere dieren aan te passen aan hun nodig. In deze burchten schuilen ze door de dag om de intense hitte te vermijden.
Hoewel deze katjes een solitair leven leiden, kunnen ze tijdens de paartijd met anderen communiceren door urine te sproeien en geur- of krabsporen te gebruiken. Wist je dat zandkatten ook luide, hoge blafgeluiden kunnen maken? Voor de rest klinken ze gewoon als een huiskat.
Behoud en bedreigingen
De zandkat, die voorheen bijna bedreigd was, staat nu op de Rode Lijst van de IUCN als gevoelige soort, dankzij zijn grote verspreiding en grote populatie. Toch wordt de soort nog steeds bedreigd door verschillende factoren, zoals de vernietiging van hun leefgebied door de mens en de krimpende prooidierenpopulatie door droogte en woestijnvorming. Daarnaast zijn zandkatten in bepaalde regio’s nog steeds het slachtoffer van de jacht en lopen ze het risico om ziektes over te krijgen van verwilderde katten en honden die in de woestijn rondzwerven.
Wist je dat…
- … zandkatten de enige katachtigen zijn die uitsluitend in woestijnen leven? Andere kattensoorten kunnen er wel eens verschijnen, maar verblijven er nooit permanent.
- … zandkatten soms hun ogen sluiten als mensen hun ’s nachts naderen, zodat hun ogen niet zouden reflecteren? Hierdoor zijn ze nog moeilijker te herkennen in de zanderige omgeving.
- … de temperaturen in de woestijnen waar zandkatten leven kunnen oplopen tot meer dan 40°C?
- … zandkatten op een heel grappige manier lopen, met hun buik dicht bij de grond? Toch kunnen deze wilde katjes sprinten aan snelheden van 30-40 km per uur!
- … zandkatten vacht op hun voetzolen hebben om te voorkomen dat hun voetzolen verbranden? Het is ook de reden waarom zandkatten niet wegzakken in het zand en ze zelfs geen voetafdrukken achterlaten.
- … de Toubounomaden die ten noordwesten van het Tsjaadmeer leven niet op zandkatten jagen omdat ze geloven dat deze katten de metgezellen waren van de Profeet Mohammed en zijn dochter?
- … zandkatten hun hol delen met andere dieren, maar niet tegelijkertijd.
