In dit artikel
Hoe raak je besmet met toxoplasmose?
Toxoplasmose is een ziekte die wordt veroorzaakt door een van de meest voorkomende parasieten ter wereld: Toxoplasma gondii. De parasiet kan op 2 manieren in het menselijk lichaam binnendringen. De eerste is via de navelstreng. Als een moeder vlak voor of tijdens de zwangerschap besmet raakt, is de kans groot dat zij de parasiet doorgeeft aan haar ongeboren baby. De tweede manier om besmet te raken is via de mond, meestal door het eten van besmet voedsel. T. gondii kan voorkomen in rauw en ondoorbakken vlees, maar gedijt ook goed in kattenuitwerpselen. Daarom is het belangrijk om je handen te wassen nadat je de kattenbak hebt schoongemaakt.
Is toxoplasmose gevaarlijk, en wat zijn de symptomen?
Hoewel een kleine minderheid van de besmette mensen zich grieperig gaat voelen, merken de meeste verder gezonde mensen er helemaal niets van. Wist je dat in Europa tussen 10% en 60% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd (afhankelijk van de regio waar zij wonen) drager zijn van de T. gondii parasiet, zonder symptomen te vertonen (Flegr et al., 2014)? Er zijn echter 2 groepen mensen die heel voorzichtig moeten zijn dat ze niet in contact te komen met deze nare parasiet: zwangere vrouwen, en ernstig immuungecompromitteerde mensen zoals kankerpatiënten of mensen die lijden aan AIDS.
Tijdens de zwangerschap is T. gondii niet zo gevaarlijk voor de moeder, maar wel voor de ongeboren baby. Als de moeder de parasiet meer dan 6 maanden voor de zwangerschap oploopt, wordt de baby beschermd door de immuniteit van de moeder en is er absoluut geen probleem. Als de moeder echter in een vroeg stadium van de zwangerschap met T. gondii wordt besmet, kan de baby doodgeboren worden, of als de moeder in een later stadium van de zwangerschap met de parasiet wordt besmet, kan de ziekte zowel fysieke als mentale achterstand veroorzaken bij de baby. Bij mensen met een ernstig onderdrukt immuunsysteem kunnen de ogen door de parasiet worden aangetast, evenals het hart en de longen, wat in uiterst zeldzame gevallen tot de dood kan leiden.
Moet ik mijn kat afstaan?
Nee, zeker niet! Veel mensen geven katten de schuld van het verspreiden van T. gondii, maar het risico dat je toxoplasmose oploopt via je kat is veel kleiner dan je zou denken! Katten zijn slechts één keer in hun leven besmettelijk, en slechts gedurende enkele weken. Volg dan ook onderstaande tips om het risico op toxoplasmose bij je huisdier aanzienlijk te verminderen.
Tips voor het scheppen van de kattenbak
Bent je zwanger, probeer je zwanger te raken, of lijd je aan een ziekte die je immuunsysteem onderdrukt? Laat, indien mogelijk, iemand anders de kattenbak voor je leegscheppen en schoonmaken. Heb je niemand om deze taak op zich te nemen? Zorg ervoor dat je nitrilhandschoenen draagt als je de kattenbak schoonmaakt – je kan eventueel zelfs een gezichtsmasker dragen om je veiliger te voelen – en was je handen daarna grondig. Een heel belangrijke tip is om de kattenbak minstens één keer per dag te legen! De T. gondii-sporen in de uitwerpselen van je kat worden pas na ongeveer 48 uur besmettelijk, dus dagelijks poetsen kan het risico sterk verminderen.
Tips om veilig met katten om te gaan
Aangezien jouw binnenkat hoogstwaarschijnlijk niet onder de uitwerpselen zit, is het risico om toxoplasmose op te lopen door hem te aaien zeer klein. Om op zeker te spelen, raden we aan om toch je handen te wassen nadat je je kat hebt geaaid. Je weet immers maar nooit. Als je kat naar buiten mag en je zwanger of ernstig immuungecompromiteerd bent, probeer je kat dan binnen te houden. Buitenkatten, zwerfkatten en verwilderde katten lopen veel meer kans om toxoplasmose op te lopen en te verspreiden dan binnenkatten. De reden hiervoor is dat katten de ziekte meestal oplopen door het eten van rauwe vogels, muizen en andere kleine prooidieren. Is jouw kat echt zielsongelukkig als ze binnenshuis wordt gehouden? Was je handen steeds grondig met water en zeep na het aaien van een kat die buiten leeft of naar buiten mag. Hoewel katten zelden onder de uitwerpselen zitten, vinden veel katten het heerlijk om in aarde of zand te rollen, waardoor ze besmette grond op hun vacht kunnen krijgen.
Pas op met vers fruit en verse groenten
Zodra een kat T. gondii in haar ontlasting uitscheidt, blijft die ontlasting tot wel 12 maanden lang besmettelijk! Groenten en fruit, zowel zelfgekweekt als gekocht, kunnen in contact komen met besmette grond en een risico vormen. Zorg er daarom altijd voor dat u verse groenten zeer grondig wast en vermijd rauw of onvoldoende verhit vlees.
Flegr, J., Prandota, J., Sovičková, M., & Israili, Z. H. (2014, March 24). Toxoplasmosis – A Global Threat. Correlation of Latent Toxoplasmosis with Specific Disease Burden in a Set of 88 Countries. PLOS One. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0090203
